Schaakklokken zijn er in soorten maten. Toen ik vijftig jaar geleden serieus begon te schaken bij schaakvereniging Het Kasteel in Wijchen, moest je spelen met een klok en moest je ook je zetten noteren. Daarvoor speelde ik regelmatig een potje met een studiegenoot, zonder klok en zonder noteren. Je werd daarbij geacht niet al te lang na te denken over je zetten.

Schaakklokken waren toen en bleven lang analoog, d.w.z. met wijzerplaat en zonder batterijen. Aan de achterkant zat een sleutel om ze op te winden. De beste klokken waren van het merk Garde. Aan de voorkant zagen ze er zo uit.

Dat was wel de luxe schaakklok die je gebruikte voor serieuze partijen. Voor vluggertjes mocht je deze niet gebruiken. Als je namelijk allebei tegelijk een dreun op de knop gaf om de klok van de tegenstander te starten, kon de brug binnenin breken en de klok ruïneren. Voor vluggertjes gebruikte je goedkopere klokjes van plastic.

Voor eigen gebruik had ik een goedkope Russische klok aangeschaft. Een beetje een rammelkast, maar goed genoeg voor partijtjes met mijn zoon, die al jong begon te schaken.

Bij het begin van de partij zette je de vlag op scherp, zoals te zien op het plaatje van de donkerbruine klok hierboven. Beide knoppen moesten half ingedrukt zijn om de klok op de pauzestand te zetten. De wijzers moesten hetzelfde uur aanwijzen.  Bij een bedenktijd van bijvoorbeeld anderhalf uur voor 40 zetten moest je na het vallen van de vlag na een uur de klok een half uur vooruit zetten. Had je de tijdcontrole gehaald, dan zette je de klok weer vooruit om de tijd voor de tweede tijdcontrole in te stellen. Kortom, een heel gedoe. Maar het voordeel was dat je de vlag kon horen vallen.

Probleem bij al deze klokken was de callibratie. Liepen beide klokken wel even snel en op de juiste snelheid? Aan de achterkant van de klok kon je dat met schuifje regelen, maar ik kan me niet herinneren, dat de klokken van de club ooit op dat punt door de materiaalman gecontroleerd werden.

Wat een verschil met de huidige digitale klokken. Waarover meer in een volgende bijdrage.

PS Ik vertrek 9 sept. naar het zuiden.
Wil je me volgen tijdens mijn overwintering, stuur me dan een e-mail (maabrand@gmail.com). Ik zet je dan op mijn mailing list en krijg je een mail als ik iets post op mijn blog: https://ommen-omstreken.blogspot.com/

Martien Brand.